Pannonhalma, zwana w innych językach także miastem świętego Marcina, to nieduże miasteczko leżące na Węgrzech, w północno-zachodniej części kraju. Pomimo tego, że wydaje się niepozorne, jego wartość bardzo znacząco podkreśla fakt, że to właśnie tu znajduje się ważny obiekt sakralny, wpisany w 1996 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – mowa o tutejszym opactwie benedyktyńskim, wzywającym jako patrona właśnie świętego Marcina.
Długowiekowe tradycje
Rodzima nazwa miasteczka, które rozwinęło się w pobliżu opactwa, pochodzi od nazwy góry, na której już w 996 roku osiedlili się mnisi – to Święta Góra Panonia. Benedyktyni ci stanowili pierwsze węgierskie zgromadzenie zakonne i to głównie na ich barkach spoczywał obowiązek prowadzenia akcji chrystianizacyjnej na terenie pogańskiego jeszcze państewka. Warto zauważyć, że tutejsze opactwo działa nieprzerwanie do dziś, kontynuując misję edukowania nowych pokoleń: wykształcenie odbierają tu chłopcy w wieku gimnazjalnym, zaś kandydaci na mnichów przygotowują się tu do życia zakonnego, upływającego w myśl reguły benedyktyńskiej. Pierwszy kompleks klasztorny założono na Panonii w 1002 roku, ale zachowane do obecnych czasów zabudowania wzniesiono w początkach XIII wieku. Kolejne epoki odcisnęły oczywiście swoje ślady na tutejszych budynkach, ale ich rodowód pozostaje średniowieczny.
Pannonhalma okiem turysty
Opactwo świętego Marcina z oczywistych względów przykuje przede wszystkim uwagę tych, których fascynują wiekowe zabytki sakralne. W kompleksie klasztornym centralne miejsce stanowi wczesnogotycki, ale wielokrotnie poddawany renowacji kościół, wzywający wspomnianego świętego. Do świątyni wiedzie ozdobny portal, tak zwana Porta Speciosa, odwołująca do wizji zawartej w księgach apokaliptycznych. Wśród tutejszych zabudowań szczególnie okazale prezentuje się biblioteka, gromadząca dorobek pisarzy chrześcijańskich, a także bezcenne dokumenty źródłowe, pozostawione przez antyczne kultury Greków i Rzymian. Dla Węgrów szczególne znaczenie ma zaś przechowywany tu manuskrypt z 1005 roku, stanowiący ważny zabytek jako najstarszy dokument odnotowujący użycie języka węgierskiego. Wszystkie wnętrza opactwa, nie tylko przestrzenie kaplic, są ozdobione obecnością malowideł i pomników – przedstawiających zarówno znamienne sceny czy postaci biblijne, jak też osobistości ważne dla węgierskiej historii. Wśród późnogotyckich krużganków można znaleźć jednak także arboretum – następcę mnisiego ogrodu ziołowego, gdzie żyją rzadkie gatunki drzew i krzewów oraz takież rodzaje ptactwa.